Franca opent haar talk met een gedicht van Michael Leunig. Ze vertelt waarom dit gedicht haar raakt en herhaalt de eerste zin: “Come sit down beside me, als ik dat tegen mezelf zeg, dan is er iets in mij dat meteen verzacht”. Zo hebben we allemaal onze eigen manier om voor onszelf te zorgen als we het moeilijk hebben.

Wakker zijn

De situatie waar we nu in verkeren maakt dat we misschien vaker lastige dingen tegenkomen bij onszelf. Aan de andere kant heeft deze situatie ons ook een zekere wakkerheid (bewustzijn) gebracht. “Er is een noodzaak om wakker te zijn, elke keer als ik naar mijn dochter kijk besef ik me dat. De verantwoordelijkheid die ik daardoor voel maakt dat ik dikwijls in de actieve modus terecht kom”. Toch is die actieve modus niet altijd wat ze op dat moment nodig heeft, ook daar is ze zich bewust van.

Van default-modus naar aanwezigheid

Franca noemt de modus waar ze inschiet als ze niet ‘wakker’ is de default-modus. Dat is haar neiging als de automatische piloot actief is, om in het hoofd te schieten en praktisch te handelen. Dat wat moet gebeuren in praktische zin staat dan op de voorgrond en krijgt alle aandacht. “Het is verleidelijk om daarin mee te gaan, want er zijn toch altijd wel dingen die moeten gebeuren”. Denk aan werk, huishouden en soortgelijke activiteiten. Er is genoeg te doen. Franca geeft aan dat zo’n automatische reactie niet eens heel erg is, nodig soms ook, want er moeten toch dingen gedaan worden. “Als er maar voldoende wakkere momenten tegenover staan. Dát is waar je voor moet waken”.

Balans door beweging

Franca voelt zichzelf soms heen en weer bewegen tussen wakker (echt aanwezig) zijn en bezig zijn. “Het is belangrijk om hier een balans in te vinden, om je ervan bewust te zijn dat je heen en weer beweegt”. Beweging tussen wakker zijn en bezig zijn is normaal en nodig. Deze gemoedstoestanden zijn niet alleen tegenpolen, ze vullen elkaar ook aan, ze zetten elkaar zelfs in beweging.

De cirkels om ons heen

Deze retraite helpt Franca om haar wakker-zijn te voeden. Ook raakt het de lagen om haar heen, de manier waarop ze in het leven staat en naar de wereld kijkt. Al kan het denken aan de transformatie die wij als mensheid doormaken voor haar ook wel eens te groot voelen en overweldigend zijn. “In wezen zijn wij allemaal kleine vezels in een doek dat we samen aan het weven zijn”.

Franca beweegt zich qua bewustzijn heen en weer in de cirkels om haar heen. Dat doet ze bewust. “De ruimte waar we naartoe groeien kent verschillende lagen”. Franca geeft aan dat vertrouwen de basis is en dat we ons ervan bewust mogen zijn dat er wel degelijk een richting is. Dat we op onze eigen manier verbonden zijn met die verschillende lagen. “Het mag zich nog vormen, dat mogen we de tijd geven. We kunnen die richting gebruiken om te groeien. Het is genoeg om gewoon aanwezig te zijn. Echt”.

Het begint in het nu

We hoeven dus niet ergens naar te streven, we hoeven ook niks te bereiken, we hoeven alleen maar proberen om wat meer in het moment zelf aanwezig te zijn. “ De oefening om meer wakker te zijn start altijd in het nu, met wat er nu aanwezig is. Van daaruit kunnen ruimere of diepere cirkels ontstaan”.

Come sit down beside me, klinkt dikwijls als een mantra in haar hoofd. Deze zin - uit een gedicht dat haar dierbaar is - helpt Franca om écht aanwezig te zijn met wat er nu is, om daar bij stil te staan. Zo kan ze haar ervaring wat meer de ruimte geven.

Als het donker is

Als je in een worsteling zit met jezelf voel je misschien geen verbinding, zie je het grotere geheel niet. Dat is volgens Franca logisch, want je perspectief vernauwt als je je rot voelt. Helder een richting zien is moeilijk als je midden in een lastige emotie zit, dan voelt het misschien eerder alsof je in het donker tast. Franca geeft een tip hoe je met zo’n situatie om kan gaan: “Misschien kan je er ook dan op vertrouwen dat er wel degelijk een richting is, zelfs als je het even niet ziet en geen verbinding voelt.

De ruimte waar we in en naartoe groeien kent verschillende lagen. Het vertrouwen dat er een richting is kan je misschien helpen om meer in het moment aanwezig te zijn. Probeer je houvast in het nu te vinden. Je aandacht op de ademhaling richten kan al een verschil maken. Je ervaring in het moment onderzoeken, dat is het de basis, dat is het centrum van het wakker zijn. Meer is er niet nodig”.

Wat te doen?

De cirkel van bewustzijn begint bij jezelf en kan je steeds een stukje ruimer maken. Franca legt uit hoe zo’n proces van wakker worden kan gaan: “Soms komt het idee dat je toch behoorlijk hard moet werken. Om dingen aan te pakken, te verwerken, om te kunnen groeien. Maar je verandert, sowieso, daar hoef je niet eens altijd wat voor te doen. Het gaat vanzelf, daarop mag je vertrouwen”.

Toch is er wel iets dat je wel kan doen volgens Franca: “Je kan wel stilstaan bij je intentie, daar bewust vaker bij stilstaan en er meer ruimte voor maken. Van daaruit kan je groeien. Je hoeft dus niks af te dwingen. Er hoeven ook geen woorden te zijn voor je intentie. Gewoon aanwezig zijn is al meer dan genoeg”.

Kun je zitten met jezelf en je ervaring? Kun je vertrouwen hebben zonder te weten welke kant het op gaat? Zonder dat het logisch is of hoeft te zijn. Je hoeft alleen maar met een stukje zachtheid bij jezelf te zijn en te voelen dat dat genoeg is. Dat het goed zo is, wat je ervaring ook is, wat zich ook aandient”. Come sit down beside me.

Franca sloot haar talk af met dit gedicht van Rainer Maria Rilka ‘I live my life in widening circles’: